Persoonlijk

Over het imposter syndroom

Het is tegenwoordig wel een beetje een modewoord: het imposter syndroom. Als ik heel eerlijk ben had ik er tot begin dit jaar zelfs nog niet van gehoord. Maar het bleef maar opduiken op sociale media. En toen ik er een boek over spotte op Instagram besloot ik om me er wat in te verdiepen.

Het wat syndroom? Het imposter syndroom

Eerst en vooral: wat is het imposter syndroom? Volgens Wikipedia gaat het om “een term die in de jaren 1970 werd geïntroduceerd door psychologen en onderzoekers om mensen te beschrijven die niet in staat zijn hun prestaties te internaliseren. Ondanks externe bewijzen van hun competentie, blijven mensen met het syndroom ervan overtuigd dat ze bedriegers zijn en hun succes niet verdienen. Blijken van succes worden afgedaan als geluk, timing of het resultaat van het misleiden van anderen waardoor die denken dat zij intelligenter en competenter zijn dan ze zelf geloven.

Het klonk wel als iets waar ik misschien ook wel last van kon hebben. En misschien zou het inderdaad wel (al was het maar deels) verklaren waarom ik na meer dan tien jaar werkervaring – waarbij ik heel vaak complimenten kreeg over het werk dat ik afleverde – nog steeds keihard aan mezelf twijfelde.

F*ck die onzekerheid, nooit meer (onterecht) bang om door de mand te vallen

En dus besloot ik om het boek van Vreneli Stadelmaier hierover te lezen. Het is met zijn 156 pagina’s (e-reader editie) absoluut geen dik boek. En het leest bovendien ook erg vlot doordat de auteur de stukken theorie afwisselt met anekdotes en verhalen van haar cliënten. Die laatste waren hier trouwens stuk voor stuk erg herkenbaar.

In het boek komen trouwens zowel de symptomen van het imposter syndroom, als de oorzaken, gevolgen en wat je er uiteindelijk zelf aan kan doen aan bod.

De symptomen van het imposter syndroom

Tal van de symptomen die beschreven worden (zoals angst voor mislukking maar bijvoorbeeld ook angst om niet aardig gevonden te worden of nog angst om eerdere successen niet meer te kunnen evenaren) klonken mij heel herkenbaar in de oren.

Vooral het stukje over de IS-spiraal (Inspanning – Succes) kwam best wel binnen. Die spiraal begint met een uitdaging, iets waar je graag je tanden in zet. En dus begin je hard te werken. Je boekt uiteindelijk succes. Maar in plaats van je dat succes toe te eigenen ga je denken dat het kwam door externe factoren zoals je hebt geluk gehad. Het gevolg daarvan is natuurlijk dat je bij een volgende uitdaging niet vertrouwt op je competenties maar net heel onzeker wordt. En nog harder gaat werken om ook die tot een goed einde te brengen.

Imposter: hard werken
De gevolgen van de IS-spiraal

Uiteindelijk zal die spiraal waar je in terecht komt leiden tot 2 opties: ofwel altijd maar harder gaan werken. Ofwel uitdagingen volledig uit de weg gaan. En eerlijk? Beide zijn hier op verschillende vlakken herkenbaar.

Professioneel gezien ben ik inderdaad iemand die steeds maar nieuwe uitdagingen aanneemt en harder en harder gaat werken om die te realiseren. Maar tot eind 2018 eigende ik mij dat succes op geen enkel moment toe. Het kwam nooit doordat ik hard gewerkt had. Of door mijn capaciteiten. Integendeel, ik zag vaak nog fouten en zei dan dat ik gewoon heel veel geluk had gehad dat anderen die niet gezien hadden. Het gevolg laat zich al raden natuurlijk: ik liep toen keihard tegen de muur.

Als het op persoonlijke uitdagingen aankwam ging ik die inderdaad uit de weg. Denk maar aan mijn vele Start to run pogingen. Maar ook mijn blog laten groeien en nog enkele andere projecten, ik ging (en ga soms nog) op al die vlakken uitdagingen uit de weg. Want ja, ik zou het toch niet kunnen. En anderen zouden toch zoveel beter zijn dan mij …

Imposter syndroom
De oorzaken van het imposter syndroom

De symptomen en gevolgen van het imposter syndroom kon ik op zich zelf ook wel al wat raden. Maar waar ik pas echt best wel grote ogen begon te trekken was toen de oorzaken aan bod kwamen.

Ik had er nog nooit bij stilgestaan dat de kiem voor dit syndroom al in onze opvoeding gelegd wordt. Volgens de auteur komt het voor een deel omdat mannen en vrouwen anders in elkaar steken. En onze opvoeding versterkt dat blijkbaar wel, doordat we van meisjes en jongens heel andere verwachtingen hebben.

Door er bewust bij stil te staan realiseerde ik mij inderdaad dat tijdens mijn opvoeding heel onbewust de drang om erbij te horen, niet op te vallen en anderen te pleasen er in is geslopen. Tel daar een wat onzekere aard van nature bij op en dan weet je natuurlijk dat je een gegarandeerd succes hebt voor een stevige dosis imposter syndroom.

Komaf maken met imposter syndroom
Wat kan je er nu aan doen?

Alles begint natuurlijk met bewustwording. Maar verder reikt de auteur 7 stappen of hulpmiddelen aan om met dat imposter syndroom te leren omgaan. Zoals de stemmen die je die onzekerheid aanpraten leren te herkennen en er positieve gedachten leren tegenover te stellen.

Maar ook hoe je harde bewijzen kan verzamelen en die vervolgens kan gaan inzetten op momenten dat je begint te twijfelen aan jezelf. Hoe je je succes kan leren toe-eigenen en hoe je dat alles in de praktijk kan oefenen.

En nu?

Net als met tal van anderen dingen – zoals bijvoorbeeld mijn faalangst – zie ik het imposter syndroom niet als iets wat onmiddellijk zal verdwijnen. Ik geloof ook eigenlijk niet dat het ooit volledig zal verdwijnen. Wel geloof ik dat je na verloop van tijd en middels oefenen en trainen er beter met kan leren omgaan.

Het boek was daar alvast een eerste hulpmiddel in. Het opende op een aantal vlakken mijn ogen en zorgde best wel voor wat inzichten. Maar toegegeven, ik vond ook wel dat de oplossingen net iets sneller aan bod mochten komen 😉

Heb jij al eens van het imposter syndroom gehoord? Heb jij er zelf ook last van?

17 Comments

  • Samaja

    Ik herken dit allemaal wel en vermoed eigenlijk al langer dat ik wel eens onder die definitie zou kunnen vallen. Tijdens mijn studies had ik geluk met de vragen, chance omdat gewoon snel cursussen in mijn hoofd kon stoppen of de prof had een goede dag. En ik heb mijn huidige job na 4 rondes moeilijke proeven gekregen omdat ik het dichtst in de buurt woonde. Ik denk dat soms echt he, dat het daaraan moet gelegen hebben. Ik ga momenteel professionele uitdagingen ook wat uit de weg, maar er speelt meer mee dan enkel onzekerheid. Wel houdt het me soms ook op andere vlakken tegen, om eindelijk eens iets met dat boek dat ik geschreven heb te doen, bijvoorbeeld.

    • Evi

      Wat je schrijft klinkt enorm herkenbaar! Dus het zou inderdaad wel goed kunnen dat ook jij onder die definitie valt. (H)erkenning is de eerste stap!

  • Liese

    Ik werk niet in een competitieve sector waardoor je minder jezelf moet bewijzen, profileren. Aangezien ik in de zorg sta ga ik bij bepaalde stappen altijd “het welzijn van de cliënt” als uitgangspunt nemen. De acties en dingen die we hierdoor bekomen zijn altijd in functie van hem/haar. Ik kan me niet voorstellen om in een commerciële functie te staan of iets waarbij je moet concurreren.

    • Evi

      Het is heel dubbel hoor: enerzijds heb ik tonnen ambitie en wil ik mezelf keihard bewijzen. Maar anderzijds is die concurrentie elke dag ook moordend voor me. Soms vraag ik me dat wel eens af, of ik zou kunnen functioneren in een niet competitieve sector.

  • Annelies

    Ook heel erg last van. Ik ben zelfs met een stuk van mijn job gestopt omdat ik daar super onzeker over bleef en daar echt last van had. Niet makkelijk om de baas te kunnen, dat imposter syndroom…

  • Kelly

    Heel herkenbaar verhaal. Ik worstel hier al jaren mee en een aantal jaar terug kon ik er dan ook eindelijk een naam aan geven want uiteraard dacht ik dat ik mij ook dat inbeeldde. Ik praat vooral in op mezelf – veel herhalen, maar soms loop ik weer eens vast. Een aantal weken geleden had ik er opnieuw heel zwaar last van en het zijn kleine dingen die mij helemaal onderuit kunnen halen.
    Hopelijk heb je een methode gevonden die voor jou werkt!

  • Annelies

    Goede uitleg. Dit is wel eentje waar ik zelf, zeker op werkvlak, niet zo veel last van heb. Misschien ook door de bedrijfscultuur en zelfsturende teams waardoor iedereen verantwoordelijk is voor het succes van het bedrijf en dan krijg je wel veel goede waarden mee. In mijn privéleven duikt het soms wel eens op. Ik ben niet zeker, maar volgens mij is het iets waar veel vrouwen ook last van hebben door het vrouw-zijn ofzo ? geen idee of dat op iets slaat.

    • Evi

      Ja hoor, dat is heel goed gezien van jou. Het komt deels door onze opvoeding & maatschappelijke verwachtingen die we onbewust aan jonge meisjes & jongens meegeven. Mannen hebben daar veel minder last van.

  • Hilde

    Hiervan had ik nog nooit gehoord, laat staan iets gelezen. Ben dan ook niet zo vaak meer bezig met het vele on-line gebeuren, al helemaal niet met wat ‘in’ is op sociale media. Dat geeft me alleszins meer rust in m’n hoofd en in m’n leven over het algemeen.

  • Goofball

    Ik ken het imposter syndroom niet echt en heb er dus nog niet bij stilgestaan of er me in verdiept.
    Ik vrdiep me met een coach wel net in perfectionisme dat ook vele uitingen heeft ook als basis heeft om aandacht/liefde/steun van anderen te krijgen. Dat uit zich in net veeleisend zijn, te hard werken en succes minimaliseren, doorgaan tot burn-out , of faalangst, uitstelgedrag, ongepaste hierarchisch respect, conflictvermijdend, zelfhaat, enz enz. Het lijkt me dat dit syndroom mooi in het rijtje van een uitingsvorm van perfectionisme kan zijn….maar er dan nog vanaf raken is iets anders.

    • Evi

      Er vanaf raken is inderdaad een heel ander paar mouwen. Persoonlijk denk ik dat het voor mij zo iets gaat zijn als mijn faalangst, iets wat nooit helemaal volledig zal verdwijnen, maar wel iets waar ik op termijn erg goed met zal kunnen weten om te gaan (voor mijn faalangst geldt dat in ieder geval dus ik hoop dat het voor dat imposter syndroom ook zo gaat zijn).

  • Katrien

    Ik heb er een hele tijd geleden eens een artikel over gelezen in Flair en toen ook eens over geblogd omdat het zo herkenbaar was. Zeker na het afgelopen jaar is het iets wat weer keihard opduikt. Mijn zelfvertrouwen kreeg een stevige deuk. Dus ik hoop ook dat ik dat weer goed kan opbouwen.

Leave a Reply

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *